Modernistyczna kamienica nosząca pogodną nazwę „Jasny Dom” we Włochach, przez lata skrywała mroczną tajemnicę. Właściciele chcą upowszechniać o niej wiedzę, ale także przywrócić dobry stan techniczny i urodę tego blisko stuletniego budynku. Dzięki dofinansowaniu miasta zakończono tegoroczny etap remontu.
Okazała kamienica o cechach stylu modernistycznego położona przy ul. Świerszcza 2 we Włochach, powstała na początku lat 30. XX wieku. „Jasny Dom”, jak ją nazwano, zbudowano na zamówienie Franciszka Kosteckiego, ówczesnego burmistrza Włoch.
W maju 1936 roku willa została zakupiona przez Józefa Kasperkiewicza, notariusza z Pabianic, przodka obecnych właścicieli. Rodzina Kasperkiewiczów mieszkała w kamienicy do 29 stycznia 1945 roku, kiedy z rozkazu Wojennego Komendanta Miasta Włochy zmuszona została do opuszczenia swojej własności. Od tego momentu zaczyna się ciemna strona historii budynku.
Napisy więźniów na murach
Od lutego do października 1945 roku dom był siedzibą Głównego Zarządu Informacji Wojska Polskiego. W jego piwnicach urządzono cele więzienne, a na wyższych kondygnacjach pokoje przesłuchań i biura. Szacuje się, że w okresie istnienia aresztu przeszło przez niego ponad tysiąc kobiet i mężczyzn. Do dziś zachowały się wyryte na ceglanych ścianach błagalne napisy: „Jezu wyratuj” ze znakiem krzyża oraz „Matko Boża Opiekunko Nasza Wyratuj”. Świadkami tamtych dni są także kalendarze kreskowe oraz drzwi z wyciętymi charakterystycznymi judaszami. Ślady te świadczą o nieludzkich warunkach i bestialskim traktowaniu więźniów przez wojskowy odpowiednik UB.
Upamiętnienie ofiar
Spadkobiercy Kasperkiewicza zdołali odzyskać obiekt w latach 90. XX wieku i to oni w 2000 roku odkryli świadectwa kaźni więzionych tam osób. Od tego czasu właściciele domu walczą o upamiętnienie i ochronę miejsca pamięci narodowej, jakim bez wątpienia jest budynek położony przy ul. Świerszcza 2. W tym celu w 2013 roku powołali Fundację „Willa Jasny Dom”, która między innymi udostępnia nieodpłatnie piwnice do zwiedzania.
Remont dzięki miastu
Obecny właściciel obiektu prowadzi prace remontowo-konserwatorskie chcąc przywrócić budynkowi jego dawną świetność. Ze względu na duże koszty, roboty podzielono na dwa etapy roczne. Niedawno zakończono część prac na elewacjach od ulic Świerszcza i Cienistej.
Ekipa budowlana oczyściła powierzchnię muru ze szkodliwych ciemnych, korozyjnych nawarstwień, a także zastosowała zabieg niszczący glony i drobnoustroje. Usunęła pozostałości wtórnych zapraw cementowych oraz fragmentu docieplenia, a następnie uzupełniła ubytki cegieł. Wzmocniono bardzo zniszczone cegły i naprawiano spękania. Na całości położono nowy tynk, jak najbardziej zbliżony do pierwotnego, który następnie pomalowano na kolor ustalony na podstawie badań stratygraficznych.
Przy okazji prac na elewacji poddano gruntownemu remontowi balkony wraz z konserwacją balustrad. Wszystkie prace zostały wykonane z pełną starannością, zgodnie z zakresem określonym w dokumentacji projektowej. Tegoroczny koszt konserwacji wyniósł ponad 220 000 zł, a wsparcie udzielone w formie dotacji przez m.st. Warszawę to prawie 50 % kosztów tj. 107 054 zł.
