W Warszawie do dziś można znaleźć blizny po II wojnie światowej, a w szczególności z okresu walk w 1944 roku. W 77. rocznicę Powstania Warszawskiego zachęcamy do spaceru po Mokotowie, podczas którego można zobaczyć pamiątki tragicznych 63 dni w naszym mieście.
Czasami są to pojedyncze dziury po kulach na fasadach domów, innym razem to zniszczenia spowodowane odłamkami, blizny noszą także metalowe ogrodzenia, w których wgłębienia wytopiły trafiające w nie pociski. Takimi świadkami są także napisy na murach lub ślady krwi.
W ostatnim czasie postrzeliny znikają z murów w wyniku remontów elewacji. Dlatego tak ważne jest podniesienie świadomości wśród mieszkańców czy właścicieli domów o potrzebie chronienia tych świadków. Z punktu widzenia konserwatorskiego obiekty naznaczone ranami pamięci mają wysoką wartością historyczną i podczas prac konserwatorskich przy elewacji należy uwzględnić możliwości zachowania i wyeksponowania tych wyjątkowych uszkodzeń.
W 2019 roku Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków zainicjowało projekt pt.: „Rany pamięci. Ślady zniszczeń okresu II wojny światowej w topografii miasta”, podsumowany ogólnopolską konferencją i publikacją pod tym samym tytułem. Celem projektu było rozpoznanie, opracowanie katalogu i ochrona materialnych śladów pamięci o zniszczeniach z czasów II wojny światowej, które świadczą o bolesnej historii stolicy.
Konserwatorzy podczas remontów budynków stają przed dylematem, w jaki sposób zabezpieczyć te cenne świadectwa wojennej historii miasta. Uczestnicy konferencji zastanawiali się więc nad różnymi możliwościami konserwacji i eksponowania śladów na przykładach z Mokotowa, gdzie można znaleźć ich najwięcej.
Zachęcamy Państwa do spaceru po tej dzielnicy szlakiem „ran pamięci”.
Propozycja trasy:
1) ul. Naruszewicza 10 - budynek w stylu dworkowych, datowany na ok. 1930 roku, elewacja w całości pokryta różnego rodzaju uszkodzeniami;
2) ul. Pilicka 18 - dom Zygmunta Gardeckiego, datowany na ok. 1930 roku, na elewacji pozostałości ostrzelanego tynku;
3) ul. Narbutta 3a, dom Józefa Roga, z lat 1925-30, zabezpieczony napis z akcji rozminowywania miasta - podpis sapera;
4) ul. Narbutta 30 – fragment ostrzelanego muru przy willi z 1924 roku;
5) ul. Narbutta 32 - dom małżeństwa Romualdy i Władysława Günathów z ok. 1939 roku, proj.
Władysław Günath, ostrzelana elewacja;
6) al. Niepodległości 130, od strony ul. Ligockiej, budynek z lat 1937-38, proj. Lucjan Korngold, zabezpieczony rysunek – swastyka na szubienicy, wykonany przez anonimowego harcerza z organizacji Małego Sabotażu, zabezpieczony pod pleksi;
7) ul. Kielecka 30, budynek z ok. 1935 roku, elewacja po termomodernizacji, zachowany fragment ostrzelanej elewacji zabezpieczony pod pleksi, przy wejściu do budynku – zabezpieczone napisy z powstania warszawskiego wykonane ołówkiem;
8) ul. Łowicka, ul. Fałata, ul. Akacjowa – „Szare domy” - SBM Urzędników MSW - zespół mieszkaniowy z lat 1928-32, proj. Jan Stefanowicz, elewacja z szarej cegły cementowej z widocznymi w wielu miejscach śladami po kulach
9) ul. Rakowiecka 41, kamienica Przedsiębiorstwa Architektoniczno-Budowlanego Piotra Janickiego z ok. 1936 roku., zachowane ślady po pocisku na elewacji
O konserwacji szkoły na Żoliborzu z postrzelinami czytaj tutaj
