Na ilustracji Plac pięciu rogów w trakcie budowy. fot BSKZ
Z początkiem marca rozpoczęły się prace przy przebudowie tzw. pl. Pięciu Rogów. Jego nazwę zasugerował układ przecinających się w tym miejscu ulic: przebiegającej z zachodu na wschód Chmielnej oraz zbiegających się Zgoda, Szpitalnej, Brackiej i wpadającej w Bracką, Kruczej.
Przyszły plac wchodzi w skład układu urbanistycznego ulicy Chmielnej wraz z historycznym podziałem gruntów. Na odcinku Nowy Świat – pasaż „Wiecha” Wiecheckiego, układ został w 2009 r. wpisany do rejestru zabytków. O wiele wcześniejsze wpisy do rejestru, bo z 1965 r., obejmują założenie urbanistyczne ulicy Brackiej oraz ulicy Szpitalnej.
Tak było
Około połowy XIX wieku ten teren był już rozparcelowany. Działki tej samej szerokości i głębokości powstawały po obu stronach ulicy Chmielnej, która przecięta skośnie ulicami Bracką, Szpitalną i Zgoda, utworzyła nieregularny plac (piąta ulica – Krucza, dołączyła stosunkowo niedawno, bo przejazd przebito tam dopiero po wojnie). W drugiej połowie XIX wieku na parcelach stopniowo powstawały typowe kamienice czynszowe z oficynami i prostokątnymi wewnętrznymi podwórkami. Z biegiem czasu w tym rejonie budowano reprezentacyjne budynki (czego przykładem może być kamienica przy ul. Brackiej 18, czy Dom Braci Jabłkowskich). Jeździły tędy omnibusy, trolejbusy, autobusy.
W wyniku zniszczeń podczas II wojny światowej ze zwartej zabudowy tego odcinka ulicy Chmielnej zostało jedynie siedem kamienic. Zburzona została między innymi narożna kamienica przy ul. Szpitalnej 1/Zgoda 2. Dom nie został odbudowany. Obecnie w tym miejscu jest część placu, pod którą znajdują się prawdopodobnie pozostałości fundamentów tej kamienicy.
Tak będzie
Projektowany plac właściwie nigdy nim nie był. Do połowy 2022 r. zyska kolejną, na przestrzeni lat, odsłonę. Stanie się przyjazny dzięki nowej aranżacji, posadzeniu drzew (22 klonów polnych (Acer campestre) o wysokości 8 – 9 metrów), nowej posadzce oraz małej architekturze i stojakom rowerowym.
Obecny wyraz architektoniczny tej części ulicy Chmielnej jest wypadkową połączenia reliktów historycznej zabudowy z domami powstałymi po wojnie. Niedługo stanie się placem z prawdziwego zdarzenia. Miejscem gdzie mieszkańcy będą spacerować i odpoczywać, ale także korzystać z rowerów i komunikacji miejskiej.
Zachowany zostanie pierwotny kształt placu oraz jego główne osie kompozycyjne i widokowe. Historyczne osie podkreślone będą wzorem i kolorem posadzki, co wyeksponuje przebieg traktów. Nie będzie odrębnych chodników i jezdni. Nadrzędną rolę otrzymają piesi a przejazd przez plac zostanie zachowany dla autobusów i rowerów w ciągu ulic Kruczej i Szpitalnej.
Spodziewamy się, że będzie to miejsce chętnie odwiedzane, podzielone między tych, którzy będą przez nie przechodzić, a tych, którzy postanowią tam odpocząć. Z placu będą mieli widok na perspektywę pięciu ulic i budynki w każdym ze stylów z ostatnich blisko dwustu lat. Drugiego takiego miejsca w Warszawie nie ma.
