Szkoła Przyjazna Prawom Człowieka. Jak przeciwdziałać wykluczeniu i przemocy w szkole?

Fotografia przedstawia dziewięć splecionych ze sobą dłoni

Szkoła Przyjazna Prawom Człowieka to systemowy program skierowany do warszawskich szkół podstawowych, którego celem jest zwiększenie bezpieczeństwa uczniów i uczennic poprzez wspieranie budowania pozytywnych relacji rówieśniczych oraz przeciwdziałanie wykluczeniu, dyskryminacji i przemocy.

Kryzys bezpieczeństwa w szkołach ma swoje daleko idące konsekwencje dla zdrowia i życia młodych ludzi – kryzys zdrowia psychicznego i fakt, że rocznie na świecie samobójstwa popełnia tylu młodych ludzi, że „znika” średniej wielkości szkoła – nierzadko łączy się z doświadczaniem przemocy psychicznej, relacyjnej, w tym cyberprzemocy. Przeciwdziałanie wykluczeniu i przemocy wymaga nie tylko wzmocnienia regulacji prawnych chroniących uczennice i uczniów przed tymi zjawiskami. Wymaga również podjęcia przez całą społeczność szkolną zdecydowanych i konsekwentnych działań na poziomie systemowym, które wspierane będą spójnym i szczelnym programem przeciwdziałania i reagowania na wszelkie przejawy agresji, przemocy, wykluczenia i dyskryminacji. Program „Szkoła Przyjazna Prawom Człowieka. Jak przeciwdziałać wykluczeniu i przemocy w szkole?” jest odpowiedzią Urzędu m.st. Warszawy na te potrzeby.

Działania w szkołach

W każdej ze szkół uczestniczących w programie odbywają się:

  • Warsztaty dla rad pedagogicznych;
  • Spotkania informacyjne dla rodziców;
  • Spotkania informacyjne dla kadry niepedagogicznej (w tym pracownic i pracowników administracji, woźnych, dozorców i dozorczyń, personelu kuchni);

Korzystając z wiedzy, narzędzi i umiejętności uzyskanych podczas warsztatów oraz własnego doświadczenia zawodowego, kadra pedagogiczna prowadzi warsztaty dla uczniów i uczennic nakierowane na diagnozę sytuacji w szkole, budowanie więzi w zespołach klasowych oraz wzmacnianie umiejętności związanych z reagowaniem na przejawy wykluczenia i przemocy rówieśniczej. Na tej podstawie w szkołach planowane są dalsze działania, odpowiadające na realne i praktyczne potrzeby danej placówki - mogą to być, np. cykle zajęć czy warsztatów tematycznych dla poszczególnych klas lub roczników, debaty uczniowskie, wspólne opracowanie procedury reagowania na przemoc, działania integracyjne czy wdrożenie w szkole systemowych narzędzi takich jak, np. Metoda Wspólnej Sprawy (metoda wczesnego reagowania na wykluczenie i przemoc) podejścia Self-Reg czy Komunikacji Bez Przemocy (NVC).

Z założenia w planowanie i realizację działań zaangażowana jest cała społeczność szkolna: kadra pedagogiczna, kadra niepedagogiczna, rodzice a także, przede wszystkim, uczniowie i uczennice.

W procesie planowania i wdrażania działań kadra szkoły oraz rodzice mogą korzystać ze wsparcia WCIES, m.in. oferty szkoleniowej WCIES, konsultacji i warsztatów tematycznych.

Skala projektu

Pilotaż programu rozpoczął się w szkołach podstawowych w dzielnicy Warszawa-Ochota w sierpniu 2018 r. i zakończył w grudniu 2019 r.

W maju 2019 r. Prezydent m.st. Warszawy pan Rafał Trzaskowski i Zastępca Prezydenta pani Renata Kaznowska podjęli decyzję o systemowym wdrożeniu programu także w pozostałych dzielnicach. Do 2025 roku działaniami programowymi zostaną objęte wszystkie warszawskie szkoły podstawowe. 

warszawa dzielnice

W roku szkolnym 2019/2020 i pierwszej połowie roku szkolnego 2020/2021 program był realizowany w dzielnicach: Wawer, Wola i Wilanów.

W roku szkolnym 2020/2021 i pierwszej połowie roku szkolnego 2021/2022 program był realizowany w dzielnicach: Białołęka, Żoliborz, Włochy.

W roku szkolnym 2021/2022 i pierwszej połowie roku szkolnego 2022/2023 program był realizowany w dzielnicach: Bielany, Bemowo, Rembertów.

W roku szkolnym 2022/2023 i i pierwszej połowie roku szkolnego 2023/2024  program był realizowany w dzielnicy Mokotów.

W roku szkolnym 2023/2024 i pierwszej połowie roku szkolnego 2024/2025  program jest realizowany w dzielnicach: Śródmieście, Ursynów, Ursus.

W roku szkolnym 2024/2025 i 2025/2026 realizacja programu jest zaplanowana w dzielnicach: Praga Północ i Praga Południe, Targówek, Wesoła.