Warszawa bierze udział w pracach nad Koncepcją Rozwoju Kraju 2050

Koncepcja Rozwoju Kraju 2050

KRK 2050 ma być długookresowym dokumentem, który będzie:

• identyfikował kluczowe światowe i krajowe trendy kształtujące przyszłość w sferze społecznej, gospodarczej, środowiskowej i przestrzennej,
• wskazywał zestaw najważniejszych wyzwań rozwojowych, z jakimi mierzy i mierzyć się będzie Polska,
• formułował możliwe scenariusze rozwojowe,
• rekomendował strategiczne wybory w ramach polityk publicznych w perspektywie roku 2050.

Dokument ten zastąpi Długookresową Strategię Rozwoju Kraju, która straciła ważność w związku z nowelizacją uzppr.

Pierwszym etapem prac nad KRK 2050 były debaty eksperckie, połączone z wysłuchaniami publicznymi, które odbyły się we wrześniu i październiku. W wydarzeniach tych brali udział przedstawiciele Urzędu m.st. Warszawy. Dyskusje były prowadzone w ramach pięciu bloków tematycznych obejmujących kluczowe wyzwania przyszłości:

• świat, Europa i Polska,
• społeczeństwo i jakość życia,
• transformacja gospodarki,
• środowisko i zielona transformacja,
• nowe technologie.

KRK 2050 będzie punktem odniesienia w podejmowaniu strategicznych wyborów dokonywanych przez władze centralne w ramach polityk publicznych. Istotne jest, aby głos przedstawicieli m.st. Warszawy był słyszalny w procesie jej przygotowywania. W związku z tym sformułowaliśmy wnioski i postulaty dotyczące kluczowych zagadnień, które powinny być wzięte pod uwagę podczas dalszych prac.

Świat, Europa i Polska

Rola samorządu terytorialnego w ramach struktury organizacyjnej państwa jest jedną z kluczowych kwestii ustrojowych. Sprawą nadrzędną w tym obszarze jest stabilność warunków, w których jednostki samorządu terytorialnego (jst) funkcjonują. Dotyczy zarówno ram prawnych, jak i organizacyjnych i finansowych. Potrzebna jest konsekwentna i długofalowa polityka państwa względem samorządu terytorialnego opierająca się na konstytucyjnej zasadzie subsydiarności.

Z punktu widzenia największych polskich miast kluczowe jest, aby przy pracach nad KRK 2050 wzięto pod uwagę trendy dotyczące rosnącej roli obszarów metropolitalnych w Polsce oraz potrzeby wyposażenia polskich metropolii w odpowiednie narzędzia zarządcze i bazę dochodową. Tylko takie działania pozwolą polskim miastom na utrzymanie poziomu konkurencyjności w ramach europejskiej i globalnej sieci miast.

Społeczeństwo i jakość życia

Wysoka jakość życia mieszkańców Polski powinna być celem nadrzędnym działań prowadzonych przez administrację publiczną. Najważniejszymi zagadnieniami, w które powinny być wzięte pod uwagę w ramach dalszych prac nad KRK 2050 jest kwestia zmian społecznych w perspektywie 2050 r. oraz edukacja dzieci i dorosłych.

Zmiana społeczna, rozumiana jako różnica pomiędzy stanem systemu społecznego w 2050 r. w stosunku do dzisiejszego, powinna być jednym z ważniejszych obszarów zainteresowania długookresowej polityki rozwoju państwa. Podstawowymi czynnikami, determinującymi pojawianie się zmian społecznych są: zmiany w środowisku przyrodniczym, zmiany demograficzne, zmiany technologiczne, dyfuzja kulturowa, pojawienie się nowych idei oraz konflikty społeczne. W perspektywie 2050 r. można się spodziewać silnego oddziaływania prawie wszystkich powyższych czynników, co z dużym prawdopodobieństwem przyczyni się do przemodelowania obecnego systemu społecznego.

Edukacja jest jednym z kluczowych obszarów działalności państwa w perspektywie 2050 r. Osoby, które dziś znajdują się na początku cyklu edukacyjnego w 2050 r. z dużym prawdopodobieństwem będą kształtować najważniejsze decyzje w skali kraju. To w jakie kompetencje wyposaży je dzisiejszy system edukacji, będzie miało bezpośrednie przełożenie na jakość tych decyzji.

Nowoczesny system edukacji musi być nastawiony w większym stopniu na budowanie odpowiednich postaw i umiejętności. Zdobywanie konkretnej wiedzy w świecie, w którym dostęp do niej jest właściwie nieograniczony ma mniejsze znaczenie niż umiejętność selekcji informacji i krytyczne podejście do niej.

Transformacja gospodarki

Miasta są węzłami światowej gospodarki oraz przepływów finansowych i migracyjnych. Kształtują się w nich globalne wartości społeczne i kulturowe. Są generatorami innowacji – zarówno gospodarczych, jak i społecznych. Dlatego też transformacja gospodarki musi odbywać się z udziałem miast i brać pod uwagę także inne niż gospodarcze aspekty ich funkcjonowania.

Kluczowymi zagadnieniami dla transformacji gospodarki w perspektywie 2050 r. są: kwestie środowiskowe, w tym zasobochłonność i energochłonność gospodarki oraz zwrot w kierunku neutralności klimatycznej gospodarki, kwestie demograficzne, w tym starzenie się społeczeństwa i zmniejszanie się udziału osób w wieku produkcyjnym, kwestie technologiczne, w tym wzrost znaczenia technologii informacyjno-komunikacyjnych oraz odporność gospodarki na szoki i kataklizmy.

Podejście do ww. obszarów tematycznych musi być holistyczne, ponieważ wzajemnie się one przenikają. Zaniedbanie któregoś z nich może przyczynić się do pogłębienia zjawisk kryzysowych w pozostałych.

Środowisko i zielona transformacja

Zmiany klimatu i ich skutki są największym wyzwaniem w perspektywie 2050 r. zarówno w skali lokalnej, krajowej, jak i globalnej. Na ich istotność wpływają czynniki takie jak: daleko idące i globalne konsekwencje, wysoka inercja, zachodzące pomiędzy napędzającymi je zjawiskami sprzężenia zwrotne oraz nieodwracalność co najmniej części z nich (np. wymierania gatunków).

Wśród procesów i zjawisk związanych z degradacją środowiska do kluczowych należy zaliczyć: zmiany klimatu (ocieplenie), utratę bioróżnorodności (wymieranie gatunków), zanieczyszczenie środowiska oraz urbanizację, w szczególności rozlewanie się miast.

W ekstremalnych scenariuszach zakładających brak, na poziomie globalnym, skoordynowanych i zdecydowanych działań mających na celu ograniczenie (mitygację) zmian klimatycznych, mogą one doprowadzić do sytuacji, w której znaczna część świata stanie się obszarem trudnym do stałego zamieszkania. To pociągnie za sobą nie tylko wielkie migracje klimatyczne, ale z dużym prawdopodobieństwem doprowadzi do konfliktów o kurczące się i coraz cenniejsze zasoby, w tym tak podstawowe jak woda i żywność. Stoimy na stanowisku, że działania na rzecz mitygacji zmian klimatu i adaptacji do tych zmian muszą mieć absolutny priorytet w ramach działań władz publicznych na wszystkich poziomach.

Nowe technologie

Postęp technologiczny w wielu obszarach ma charakter wykładniczy. Skutkuje to coraz szybszymi zmianami otoczenia, w którym żyjemy. Wobec przyspieszających zmian w otaczającej nas rzeczywistości, które sprawiają, że „stare strategie” przestają się sprawdzać, ponieważ warunki ich wdrażania zmieniły się w sposób diametralny kluczowa jest weryfikacja aktualności paradygmatów.

Istotne jest także przeciwdziałanie narastającej polaryzacji społecznej wywołanej zmianami technologicznymi w gospodarce. Wykluczenie cyfrowe i postępujący proces automatyzacji pracy w wielu branżach może doprowadzić do (przynajmniej czasowego) obniżenia się poziomu życia dość licznej grupy ludzi, na których kompetencje nie będzie popytu w tzw. nowej gospodarce, w której kluczową rolę będzie odgrywać informacja i wiedza. Na tym tle może dochodzić do napięć społecznych, których rozładowanie będzie wymagało od państw działań łagodzących skutki transformacji technologicznej.

Kluczowym narzędziem w rękach państwa jest w tym zakresie edukacja. Musimy dbać nie tylko o przekazanie wiedzy o samej technologii, jej funkcjonowaniu i wpływie na inne aspekty rzeczywistości, ale także rozwijać umiejętności „miękkie” niezbędne do poradzenia sobie w świecie przyszłości.

Z całością materiału, który przekazaliśmy ministerstwu odpowiedzialnemu za proces prac nad KRK 2050 można zapoznać się tutaj.

Szczegółowe informacje dotyczące prac nad Koncepcją Rozwoju Kraju 2050 można znaleźć na stronie internetowej.

Będziemy informować o dalszym przebiegu prac.