Pomimo większej liczby rowerzystów, już kolejny rok spada liczba zdarzeń drogowych z ich udziałem. Zapraszamy do analizy omawiającej cały 2020 rok oraz wybrane trendy kształtujące się na przestrzeni całej dekady. Jak co roku wzięliśmy pod lupę oficjalne policyjne statystyki wypadków i kolizji w ruchu rowerowym.
Ważny jest kontekst
Ruch rowerowy w Warszawie stale rośnie, co jest w dużej mierze powiązane bezpośrednio z rozwojem infrastruktury rowerowej. Szczegółowe statystyki w tym zakresie prowadzone są od około dekady. Pod koniec 2010 roku w Warszawie było łącznie 275 km tras rowerowych.
Rozwój sieci tras przedstawia się w sposób następujący:
- 2010 - 275 km
- 2011 - 311 km
- 2012 - 340 km
- 2013 - 359 km
- 2014 - 412 km
- 2015 - 457 km
- 2016 - 493 km
- 2017 - 537 km
- 2018 - 591 km
- 2019 - 644 km
- 2020 - 680 km
Sieć tras rozwijana jest w tempie kilkudziesięciu km rocznie i obecnie jest już blisko 2,5 razy większa niż jeszcze kilka lat temu. Z dużym prawdopodobieństwem jej długość przekroczy na koniec 2021 roku 700 km. Według Strategii Transportowej m.st. Warszawy do osiągnięcia pełnej sieci tras rowerowych potrzeba ok. 900 km infrastruktury.
Cel ten, choć wciąż jeszcze odległy, jest jednak jak najbardziej osiągalny. Jednocześnie należy dbać też o coraz lepszą jakość istniejących tras. Choć zdecydowany priorytet ma budowa nowych połączeń to dotychczas remont przeszło już 65 km dróg rowerowych, czyli blisko 10% sieci.
W wyniku tych działań 73% infrastruktury rowerowej wykonane jest z asfaltu, który zapewnia największy komfort jazdy. Cały czas wprowadzane są też drobne poprawki i usprawnienia takie jak np. likwidacja wysokich krawężników. W dużej mierze jest to realizacja zgłoszeń mieszkańców napływających do nas za pośrednictwem Miejskiego Centrum Kontaktu Warszawa 19 115.
Wypadki i kolizje - kiedy i jak
Rowerzyści uczestniczyli w 156 wypadkach – to mniej niż przed rokiem i przed dwoma laty. W 2020 roku ruch rowerowy wzrósł o ok. 17 %, a liczba wypadków i kolizji spadła o 5,3%.
Od lat niezmienna jest prawidłowość, że rowerzyści są sprawcami jedynie nieco mniej niż co trzeciego wypadku, w którym biorą udział. Jednak to właśnie oni, jako niechronieni uczestnicy ruchu, zwykle są w takich zdarzeniach poszkodowani. W 2020 roku w wypadkach z udziałem rowerzystów zginęło 5 z nich, a 138 zostało rannych.
Do najczęstszych przyczyn zdarzeń drogowych z udziałem rowerzystów, podobnie jak w ubiegłych latach, należą nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu (45% wszystkich wypadków i kolizji) oraz nieprawidłowe przejeżdżanie przejazdy dla rowerzystów (12%). Większość kolizji i wypadków ma charakter zderzenia z innym pojazdem, najczęściej bocznego (71% lub czołowego (12%) zderzenia z samochodem.
Zdecydowanie rzadziej niż zderzenia rower-samochód (w 2020 r. było ich 116) zdarzają się wypadki rower-pieszy, oraz rower-rower. Liczba udokumentowanych zderzeń z udziałem samych tylko rowerzystów oscyluje od 4 lat na zbliżonym poziomie pomiędzy ok. 20 wypadków, w 2020 r. było ich dokładnie 23.
Większość kolizji i wypadków miała miejsce za dnia i przy dobrych warunkach atmosferycznych. Najwięcej zdarzeń drogowych z udziałem rowerzystów miało miejsce latem. Czarnym miesiącem był lipiec, kiedy dwa wypadki skończyły się śmiertelnie.
Liczba śmiertelnych wypadków z udziałem rowerzystów nie przekroczyła do tej pory nigdy granicy 5 zdarzeń w skali roku. Warto podkreślić, że poszkodowanymi w takim scenariuszu praktycznie zawsze są sami rowerzyści. Na przestrzeni ostatnich lat na terenie Warszawy miał miejsce dosłownie 1 wypadek, w którym przy udziale rowerzysty zmarła osoba postronna. Była to piesza potrącona w 2018 roku.
Co ciekawe, dane wskazują na to, że kobiety jeżdżą ostrożniej od mężczyzn. W 2020 roku zanotowaliśmy, że kobiety stanowią około 40% rowerzystów w Warszawie. Były one jednak uczestniczkami aż o połowę mniejszej liczby wypadków i kolizji.
Liczba wypadków i kolizji z udziałem rowerzystów prezentuje się następująco:
- 2011 - 399 wypadków i kolizji, 72 rannych, 1 ofiara śmiertelna
- 2012 - 422 / 99 / 2
- 2013 - 656 / 141 / 5
- 2014 - 775 / 129 / 4
- 2015 - 819 / 118 / 4
- 2016 - 916 / 140 / 2
- 2017 - 886 / 135 / 4
- 2018 - 911 / 184 / 3
- 2019 - 962 / 170 / 1
- 2020 - 911 / 139 / 5
Kłopoty bogactwa - większy ruch, czyli więcej zdarzeń
Liczba zdarzeń z udziałem rowerzystów, choć zauważalnie wyższa niż jeszcze 10 lat temu, od kilku lat utrzymuje się na zbliżonym poziomie, a w ostatnich dwóch latach wykazuje wręcz tendencję spadkową. Warto spojrzeć na te dane przez pryzmat natężenia ruchu rowerowego w stolicy.
Precyzyjne oszacowanie wielkości ruchu rowerowego stanowi wyzwanie wymagające kompleksowych i regularnych badań zakrojonych na szeroką skalę. Pierwsze pomiary ruchu prowadzone w latach 2010-2013 miały bardzo ograniczony zakres. Choć już one wskazywały na systematyczny wzrost ruchu w badanych punktach, to nie dostarczyły jeszcze informacji w ilości pozwalającej na ekstrapolowanie wyników w skali całego miasta.
Pierwsze automatyczne liczniki pojawiły się w 2014 roku. Również od tego czasu co roku publikowany jest osobny raport z Warszawskiego Pomiaru Ruchu Rowerowego. Jego zakres jest cały czas rozszerzany. Dlatego kolejne badania ruch dostarczają coraz więcej danych ilościowych i jakościowych.
Szacunkowy udział rowerów w ruchu w skali Warszawy, mierzony w szczytowym okresie roku prezentuje się następująco:
- 2014 - 2,2%
- 2015 - 3,1%
- 2016 - 3,7%
- 2017 - 4,5%
- 2018 - 6,3%
- 2019 - 7,5%
- 2020 - 8,8%
Warto wiedzieć, że zarówno procentowy udział ruchu rowerowego, jak i liczba rowerzystów, wzrosły w zeszłym roku nawet mimo ograniczeń w przemieszczaniu się i zmiany sposobu życia oraz pracy związanych z pandemią.
Tegoroczny Warszawski Pomiar Ruchu rowerowego został już wykonany, zebrane dane są obecnie opracowywane i powinny zostać opublikowane nie później niż na przełomie III i IV kwartału bieżącego roku.
Skala i metodologia pomiarów będzie ulepszana, aby osiągnąć jak najbardziej wiarygodne wyniki. Zarząd Dróg Miejskich rozstrzygnął przetarg na rozwój systemu liczników automatycznych z wykorzystaniem nowej technologii. Firma Siemens Mobility Polska w ciągu najbliższych dwóch lat zamontuje ponad 30 liczników w formie radarów. System będzie zintegrowany z istniejącą siecią Automatycznych Pomiarów Ruchu prowadzoną przez ZDM.
Nowe liczniki mają znajdować się w punktach pozwalających na precyzyjne zestawienie danych z pomiarem ruchu pozostałych pojazdów. Docelowo niewykluczone jest też zastąpienie radarami istniejących liczników w formie pętli indukcyjnych oraz korekta ich lokalizacji. Celem jest utworzenie kordonów pomiarowych i zebranie jak największej liczby jak najbardziej wiarygodnych danych wraz z możliwością ich precyzyjnego odniesienia do pomiarów ruchu samochodowego.
Co robi Warszawa
Praktycznie co roku prowadzone są kampanie edukacyjne i informacyjne skierowane do poszczególnych grup użytkowników dróg. Prym naturalnie wiodą działania odnoszące się do kierowców samochodów jako najliczniejszej grupy kierujących pojazdami oraz statystycznie głównych sprawców wypadków i kolizji. Nie oznacza to jednak, że pozostałe grupy są pomijane. Obecnie trwa proces przekazywania broszur o przepisach ruchu drogowego do serwisów rowerowych na terenie całej Warszawy. Do tej pory w akcji wzięło udział kilkadziesiąt punktów i ich liczba stale rośnie.
Oprócz tego działają mobilne serwisy rowerowe (m.in. nad Wisłą oraz na ul. Świętokrzyskiej), gdzie nieodpłatnie sprawdzany jest stan techniczny jednośladów oraz posiadanie przez nich obowiązkowego wyposażenia (dzwonek, oświetlenie etc.), również tam można otrzymać materiały edukacyjne. W ramach zapowiedzianego w kwietniu programu pod nazwą "Odkryj rower na nowo" w dalszej części roku planowane są kolejne działania, o których informować będziemy na bieżąco.
Żadna kampania informacyjna nie zastąpi jednak dobrej infrastruktury, ponieważ to przede wszystkim ona jest gwarancją bezpieczeństwa. Na szczęście liczba tras i ich spójność z każdym rokiem wzrasta. Zdecydowana większość z nich (ponad 500 km) to wydzielone drogi dla rowerów.
Więcej informacji, więcej danych
Dane pochodzą z kolejnych edycji Warszawskiego Raportu Rowerowego (2010-2020), Warszawskiego Pomiaru Ruchu Rowerowego (2014-2019) oraz Raportu o stanie bezpieczeństwa drogowego w Warszawie (2012-2020). Po więcej informacji zapraszamy do zapoznania się w pełni z materiałami źródłowymi. Informacje dotyczące wypadków i kolizji zostały opracowane na podstawie oficjalnych statystyk policyjnych.