Zbigniew Romaszewski (ur. 2 stycznia 1940 r. w Warszawie, zm. 13 lutego 2014 r. w Warszawie)
Honorowy Obywatel m.st. Warszawy od czerwca 2013 r.
Uchwała Rady m.st. Warszawy Nr LVII/1624/2013 z dnia 13 czerwca 2013 r.
Polityk, działacz opozycji w okresie PRL, doktor fizyki, senator (siedmiu kolejnych kadencji w latach 1989-2011), wicemarszałek Senatu VII kadencji, członek Trybunału Stanu.
Po Powstaniu Warszawskim został wywieziony wraz z matką do obozu pracy w Gross-Rosen. Ukończył fizykę na Uniwersytecie Warszawskim w 1964 r., doktoryzował się w Instytucie Fizyki PAN w roku 1980.
W 1967 r. wraz z żoną Zofią zbierał podpisy pod petycją pracowników naukowych w obronie Adama Michnika. Po marcu ‘68 w jego mieszkaniu odbywały się dyskusje polityczne, na które zapraszano czołowych przedstawicieli opozycyjnej inteligencji. W czerwcu 1976 r., po protestach robotniczych w Radomiu i Ursusie, uczestniczył w organizowanej przez Komitet Obrony Robotników akcji pomocy represjonowanym. Od roku 1977 był członkiem Komitetu Samoobrony Społecznej KOR. Wraz z żoną kierował Biurem Interwencyjnym KSS KOR, rejestrującym przypadki łamania praw człowieka i niosącym ofiarom pomoc prawną i materialną. Na przełomie lat 1979/80 zakładał Komitet Helsiński.
W latach 1980-1981 był wielokrotnie zatrzymywany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa. W stanie wojennym musiał się ukrywać. W tym czasie zorganizował podziemne Radio „Solidarność”. 29 sierpnia 1982 r. został aresztowany i sądzony w dwóch kolejnych procesach twórców Radia i KSS KOR, następnie był więziony (w latach: 1982-1984). W 1985 r. zorganizował Tydzień Więźnia Politycznego (w dniach 3-10 listopada). Wówczas powołał, również wspólnie z żoną, Polski Fundusz Praworządności i został jego prezesem. Od grudnia 1986 r. kierował reaktywowaną w podziemiu Komisją Interwencji i Praworządności NSZZ „Solidarność”, która zajmowała się dokumentowaniem przypadków represji i pomocą ofiarom.
Podczas obrad Okrągłego Stołu zasiadał w podzespole ds. reformy państwa i sądów. Od 4 lipca 1989 r. do 7 listopada 2011 r. nieprzerwanie zasiadał w Senacie RP, gdzie w I, II, IV i VI kadencji przewodniczył Komisji Praw Człowieka i Praworządności. W roku 1998 założył Fundację Obrony Praw Człowieka, która w 50. rocznicę uchwalenia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka zorganizowała w Warszawie III Międzynarodową Konferencję Praw Człowieka.
Jest Kawalerem Orderu Orła Białego. Został także odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Za Zasługi dla Litwy oraz portugalskim Krzyżem Wielkim Orderu Zasługi.
fot. Piotr Kowalczyk (ze zbiorów Archiwum Senatu RP)