W idealnym świecie pociągi i autobusy odjeżdżają punktualnie, a nasze bagaże docierają do celu. Zdarzają się jednak w życiu sytuacje, w których czekamy na pociąg kilka godzin albo gdy wysiadamy z autokaru, okazuje się, że nie ma naszej walizki. Warto znać swoje prawa.
Zawarcie umowy przewozu, czyli zakup biletów kolejowych lub autobusowych może nastąpić za pośrednictwem stron internetowych, na dworcu autobusowym lub kolejowym czy w biurze podróży. Umowę przewozu możesz także zawrzeć poprzez kupno biletów bezpośrednio u kierowcy lub konduktora, ale taki sposób zawarcia umowy nie zawsze będzie możliwy i niekiedy może się wiązać z dodatkowymi kosztami. Warto zwrócić uwagę, że niekiedy samo zajęcie miejsca w środku transportowym może być traktowane, jako zawarcie umowy przewozu.
Pamiętaj, że niekiedy nabycie biletu nie jest wystarczające do tego, aby uznać, że umowa przewozu została zawarta, ponieważ wymagana jest dodatkowa czynność, jaką jest np. skasowanie biletu.
Bez względu na to, w jaki sposób dojdzie do zawarcia umowy przewozu, zwróć uwagę na regulamin danego przewoźnika. Regulaminy zawierają zazwyczaj szczegółowe informacje dotyczące obowiązków przewoźnika, twoich praw i obowiązków, możliwości zwrotu lub wymiany biletów.
Firmy, które zajmują się kolejowym lub autobusowym przewozem osób, mają obowiązek podawania informacji o oferowanych usługach, w szczególności adresy punktów odprawy. Do publicznej wiadomości muszą być podane także taryfy lub cenniki stosowane przez danego przewoźnika.
Jeśli przedsiębiorca, wykonuje regularne przewozy osób, jest też obowiązany do upublicznienia rozkładu jazdy. Rozkład jazdy powinien być dostępny na wszystkich dworcach i przystankach, które są w nim wymienione. W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, aby określony rodzaj przewozu uznać za regularny, muszą być spełnione następujące warunki: ustalenie rozkładu jazdy określającego godziny wykonywania przewozu, podanie tego rozkładu do publicznej wiadomości, określenie przystanków, na których zgodnie z rozkładem odbywa się wsiadanie i wysiadanie pasażerów oraz ustalenie cennika opłat podanego do publicznej wiadomości, wykonywanie transportu zgodnie z warunkami określonymi w zezwoleniu (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 15 lutego 2012 r., III SA/Kr 961/11).
Określone obowiązki mają także pasażerowie – konsumenci. Należy do nich przede wszystkim zapłata za przejazd. Jeżeli odmawiasz zapłaty za przewóz, możesz być usunięty z pojazdu, chyba że naruszałoby to zasady współżycia społecznego.
Przykład:
Co do zasady usunięcie z pojazdu osoby starszej, kobiety w zaawansowanej ciąży czy dziecka naruszałoby zasady współżycia społecznego. Należy jednak pamiętać, że każdą sprawę należy oceniać indywidualnie, mając na uwadze towarzyszące jej okoliczności.
Osoby zagrażające bezpieczeństwu lub porządkowi w transporcie mogą być niedopuszczone do przewozu, czyli np. niewpuszczone do autokaru/pociągu lub z niego wyproszone. Dotyczy to również pasażerów, którzy są uciążliwi dla innych podróżnych. Podróżnemu, którego nie dopuszczono do przewozu lub usunięto ze środka transportowego przysługuje zwrot należności, czyli zwrot zapłaconej ceny biletu w wysokości proporcjonalnej do niewykorzystanego świadczenia przewozowego.
Podstawa prawna:
art. 2, art. 11, art. 16, art. 17 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe
rozporządzenie (WE) nr 1371/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczące praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym;
rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 181/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. dotyczące praw pasażerów w transporcie autobusowym i autokarowym oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 2006/2004.