Dowodem zawarcia umowy i opłacenia kosztów podróży jest na ogół ważny bilet.
Pasażer, który podróżuje bez odpowiedniego dokumentu przewozu, np. ważnego biletu, w przypadku kontroli musi zapłacić nie tylko należność za przewóz, ale także tzw. opłatę dodatkową czyli karę za jazdę „na gapę”. Sposób ustalania opłat dodatkowych regulują przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 20 stycznia 2005 r. w sprawie sposobu ustalania wysokości opłat dodatkowych z tytułu przewozu osób, zabranych ze sobą do przewozu rzeczy i zwierząt oraz wysokości opłaty manipulacyjnej.
Pobrana należność za przewóz i opłata dodatkowa, po uiszczeniu opłaty manipulacyjnej odpowiadającej kosztom poniesionym przez przewoźnika lub organizatora publicznego transportu zbiorowego, podlegają zwrotowi, a w przypadku wezwania do zapłaty - umorzeniu, w przypadku udokumentowania przez podróżnego, nie później niż w terminie 7 dni od dnia przewozu, uprawnień do bezpłatnego lub ulgowego przejazdu (odpowiednio jeśli nie posiadałeś w trakcie kontroli biletu imiennego miesięcznego, bo zapomniałeś go z domu).
Wysokość opłaty manipulacyjnej powinna odpowiadać realnym kosztom poniesionym przez przewoźnika lub organizatora publicznego transportu zbiorowego w związku z wystawieniem podróżnemu przez osobę kontrolującą wezwania do zapłaty czy też dokumentów związanych z pobraniem należności za przewóz i opłaty dodatkowej, ewentualnie kosztom obsługi związanym ze zwrotem tych należności lub ich umorzeniem (anulowaniem wezwania do zapłaty).
Również, jeżeli mamy np. imienny bilet miesięczny, ale zostawiliśmy go w domu albo zostawiliśmy dokument poświadczający uprawnienie do ulgowego przejazdu (np. legitymację szkolną), przewoźnik ma prawo nałożyć opłatę dodatkową albo wystawić wezwanie do zapłaty. Jeżeli udokumentujesz swoje uprawnienia do przejazdu albo odpowiednio przejazdu z ulgą nie później niż w terminie 7 dni od dnia kontroli, wówczas pobrana należność za przewóz i opłata dodatkowa podlegają zwrotowi (a w przypadku wezwania do zapłaty – umorzeniu). Będziesz jednak musiał uiścić opłatę manipulacyjną.
Jeżeli w czasie kontroli dokumentów przewozu osób lub bagażu, mimo braku odpowiedniego dokumentu przewozu, odmawiasz zapłacenia należności i okazania dokumentu, umożliwiającego stwierdzenie twojej tożsamości, podlegasz karze grzywny. Grzywna może być wymierzona w wysokości od 20 do 5000 zł.
Podstawa prawna:
art. 24 § 1 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń
art. 33 a ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe
rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 20 stycznia 2005 r. w sprawie sposobu ustalania wysokości opłat dodatkowych z tytułu przewozu osób, zabranych ze sobą do przewozu rzeczy i zwierząt oraz wysokości opłaty manipulacyjnej