W wyniku brutalnych działań wojsk rosyjskich zagrożone jest wielowiekowe dziedzictwo Ukrainy. Miasta tj. Czerniowce, Kijów, Lwów czy Odessa, znajdujące się na liście UNESCO, są bombardowane. Warszawa razem z Organizacją Miast Światowego Dziedzictwa (OWHC) zachęca lokalne organizacje i prywatnych darczyńców do wspierania Ukrainy w ochronie jej kulturowego dziedzictwa materialnego i niematerialnego.
Zagrożone są obiekty wpisane na listę UNESCO oraz kilka tysięcy zabytków o wyjątkowej randze i międzynarodowej klasie. Są to zespoły pałacowe, zabytkowe kamienice, nekropolie, układy urbanistyczne, obiekty sakralne wszystkich wyznań.
Potrzebne są pieniądze
Wielowiekowe zabytki da się uratować, dlatego OWHC powołała specjalny fundusz, który gromadzi środki wpłacane na konto utworzone w centrali organizacji w Kanadzie na platformie GoFundme.com.
Funduszem zarządza Sekretariat Generalny OWHC w Quebecu we współpracy z Sekretariatem Regionalnym OWHC na Europę Środkowo-Wschodnią z siedzibą w Warszawie. Nadzór nad wydatkowaniem i przeznaczeniem funduszu sprawuje prezydent OWHC, którym jest prezydent Krakowa.
O wpłaty na fundusz apelują: Michał Krasucki - koordynator regionalny CEER OWHC, Stołeczny Konserwator Zabytków oraz Robert Piaskowski - przedstawiciel prezydenta OWHC, pełnomocnik prezydenta Krakowa ds. kultury.
Aby pomoc była skuteczna i skierowana tam gdzie najbardziej jest potrzebna, Kraków i Warszawa są w stałym kontakcie z konserwatorami miast ukraińskich, którzy informują o bieżących potrzebach i planowanych działaniach ratowniczych.
Wsparcie od początku wojny
Ratowanie zabytków na terenach ogarniętych wojną jest niezwykle ważne, choć ta kwestia pozostaje na uboczu działań humanitarnych i dyplomatycznych. Mimo to zarówno w Polsce, jak i zagranicą podjęto szereg inicjatyw, w które włączyły się instytucje samorządowe i zajmujące się ochroną zabytków. Dzięki nim do Ukrainy w licznych transportach zostały wysłane m.in. worki na piasek, materiały przeciwpożarowe, siatki i materiały zabezpieczające, specjalne skrzynie do zabezpieczenia dzieł sztuki, gaśnice, tkaniny ochronne. Ta spontaniczna pomoc, pomimo początkowych trudności organizacyjnych i logistycznych, docierała na miejsce. Kolejnym wyzwaniem będzie odbudowa zniszczonych miast i zabytków.
Systemowa pomoc Ukrainie
Środki wpływające na konto funduszu OWHC umożliwią zakup materiałów i środków do zabezpieczenia zabytków, inwentaryzację i skanowanie 3D najbardziej zagrożonych obiektów, zakup sprzętu do dokumentacji oraz wykonanie dokumentacji projektowej i konserwatorskiej w celu przyszłej odbudowy. Ponadto zostaną pokryte koszty organizacji pracowni projektowych i konserwatorskich i odbudowy najcenniejszych zabytków po zakończeniu wojny.
Czym jest OWHC?
Organizacja Miast Światowego Dziedzictwa UNESCO (OWHC) zrzesza ponad 200 miast z całego świata. Znajdujące się na ich terenie obiekty lub obszary wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa są istotnym źródłem ich rozwoju i tożsamości. OWHC jako międzynarodowa sieć współpracy, już od 1991 roku, wspiera przemiany i ewolucję miast w wielu obszarach.
Będąc największą organizacją tego typu na świecie jest wiarygodnym partnerem dla międzynarodowych instytucji. Pomaga realizować najważniejsze cele „Konwencji o ochronnie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego”. Współpracuje m.in. z Komitetem Światowym UNESCO. Od 2019 r. Sekretariatem Europy Środkowo-Wschodniej OWHC kieruje m.st. Warszawa.
Solidarność miast dziedzictwa przejawia się we współpracy i wzajemnym wsparciu w wielu obszarach, także wobec katastrof o charakterze naturalnym i militarnym. W przeszłości organizacja pomagała odbudować miasta m.in. w Peru, które ucierpiały na skutek katastrof naturalnych.
