Dzisiaj na skwerze przy ul. Anielewicza i Okopowej upamiętniono odbicie dawnego obozu „Gęsiówka” przez harcerski batalion „Zośka”. To kolejne z wydarzeń w ramach obchodów 80. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego.
Obóz koncentracyjny KL Warschau, zwany „Gęsiówką”, został odbity przez oddziały powstańcze AK dokładnie 80 lat temu, 5 sierpnia. Żołnierze uwolnili wtedy 348 więźniów. Dziś, dla upamiętnienia tego bohaterskiego czynu, przedstawiciele między innymi m.st. Warszawy, rządu, ambasady izraelskiej i Społecznego Komitetu Opieki nad Grobami Poległych Żołnierzy Batalionów „Zośka” i „Parasol”, złożyli kwiaty w miejscu wydarzeń.
Spotykamy się tutaj, żeby uczcić i pamiętać wydarzenie wyjątkowe. Żołnierze Powstania Warszawskiego 5 sierpnia właśnie w tym miejscu wyzwolili więźniów w większości pochodzenia żydowskiego, z jedynego obozu koncentracyjnego w Warszawie – mówiła podczas uroczystości wiceprezydentka Aldona Machnowska-Góra. - Jak wiemy prawie wszyscy zdecydowali się przystąpić do Powstania Warszawskiego. Wielu z nich zginęło. To akt heroizmu, bardzo znaczący, bardzo symboliczny. Powinniśmy o tym pamiętać, o solidarności między narodami i solidarności w sprzeciwianiu się złu, sprzeciwianiu się okupantowi w trakcie II wojny światowej – dodała zastępczyni prezydenta m.st. Warszawy.
Piotr Sikorski, przewodniczący Społecznego Komitetu Opieki nad Grobami Poległych Żołnierzy Batalionów „Zośka” i „Parasol” przywitał obecnych na dzisiejszej uroczystości weteranów, żołnierza Batalionu „Zośka” Jakuba Nowakowskiego ps. Tomek i żołnierza Batalionu „Parasol” Zbigniewa Rylskiego ps. Brzoza.
Jest to miejsce przy którym zarówno mieszkańcy Warszawy, jak i turyści w tym liczne wycieczki z Izraela przystają i snują refleksje o tragicznych losach ludzi w okresie II wojny światowej – dodał Piotr Sikorski.
Gęsówka – obóz w centrum miasta
W połowie 1943 r. na terenie byłego getta Niemcy utworzyli obóz koncentracyjny - KL Warschau, potocznie nazywany „Gęsiówką". Nazwa ta wzięła się od jego położenia u zbiegu ul. Gęsiej i Zamenhofa. 19 lipca 1943 do obozu przybyła pierwsza grupa więźniów, w większości niemieckich kryminalistów z KL Buchenwald. Pierwszy transport więźniów żydowskich trafił natomiast na Gęsią nieco ponad miesiąc później. Do KL Warschau kierowano głównie Żydów z Europy m.in. Węgier, Niemiec, Francji ale też z Polski. Więźniowie zmuszani byli do pracy przy rozbiórce ruin getta oraz szukaniu wartościowych rzeczy.
5 sierpnia 1944 r. harcerski batalion „Zośka” Zgrupowania „Radosław” Armii Krajowej wykorzystując zdobyty wcześniej niemiecki czołg, wyzwolił obóz i uwolnił osadzonych w nim obywateli różnych krajów Europy, w tym Żydów. Wielu z nich walczyło potem w Powstaniu Warszawskim.
Dziś o tych wydarzeniach przypominają trzy stojące tutaj tablice. Jedna po polsku, druga po angielsku, a trzecia w jidysz. I trzy symbole: harcerska lilijka, gwiazda Dawida i Polska Walcząca.
